Bắt buộc kê khai sở hữu nhà ở từ 2026

Bộ Xây dựng đang thúc đẩy việc thu thập thông tin sở hữu nhà ở của cá nhân và tổ chức, dự kiến áp dụng từ năm 2026, nhằm xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia đầy đủ. Quy định mới này, dù được kỳ vọng sẽ minh bạch thị trường bất động sản và chống đầu cơ, nhưng cũng đang gây ra nhiều tranh luận về tính khả thi.

Nâng cao Chất lượng Dữ liệu và Minh bạch Thị trường

Theo dự thảo Nghị định mới thay thế Nghị định 94/2024/NĐ-CP, cá nhân (bao gồm cả người nước ngoài) và tổ chức sẽ phải cung cấp chi tiết về tài sản nhà ở của mình.

Vì sao Bộ Xây dựng yêu cầu điều này?

Bộ Xây dựng khẳng định quy định mới sẽ:

• Nâng cao chất lượng dữ liệu: Tích hợp dữ liệu chi tiết về nhà ở vào Cơ sở dữ liệu quốc gia.
• Minh bạch hóa thị trường: Góp phần công khai hóa thông tin về nguồn cung, cầu, giao dịch và giá cả.
• Hỗ trợ điều tiết: Giúp Nhà nước quản lý cung – cầu, đáp ứng nhu cầu nhà ở chính đáng của người dân.

Chi tiết Thông tin phải cung cấp

Dự thảo quy định các trường dữ liệu bắt buộc gồm:

• Thông tin nhận diện: Họ tên, số định danh, giấy tờ pháp lý.
• Thông tin nhà ở: Loại hình, địa chỉ, diện tích, số lượng, hình thức, thời hạn sở hữu và tình trạng pháp lý.
• Thông tin thụ hưởng chính sách: Chi tiết về các loại hình như nhà ở xã hội, nhà cho người có công, hộ nghèo/cận nghèo, cùng với số lượng và thời gian được thụ hưởng.

Chuyên gia Đồng tình về sự Cần thiết

Nhiều chuyên gia đánh giá chủ trương thu thập dữ liệu nhà ở là bước đi cần thiết để hướng tới một thị trường bất động sản (BĐS) lành mạnh.

Việc có cơ sở dữ liệu đầy đủ và xác thực được nhận định sẽ mang lại các lợi ích quan trọng:

• Chống đầu cơ, thổi giá: Giảm thiểu tình trạng đầu cơ, tạo “sốt ảo” và hạn chế nguy cơ đóng băng thị trường.
• Bảo vệ người mua: Giảm đáng kể rủi ro khi người dân mua phải BĐS không rõ pháp lý hoặc đang tranh chấp.
• Quản lý nhà nước hiệu quả: Thuận lợi hơn trong quản lý thuế, chống rửa tiền và kiểm soát dòng vốn đầu tư.

Chưa Khả thi về mặt Quản lý Nhà nước

Bên cạnh sự đồng tình về mặt chủ trương, tính khả thi của dự thảo đang là tâm điểm tranh luận. TS. Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM, nhận định quy định kê khai dữ liệu nhà ở hiện tại là “chưa khả thi”.

Lập luận về sự “Bất khả thi”

• Chồng chéo dữ liệu: Công tác quản lý hiện tại lấy thửa đất và tờ bản đồ làm gốc, do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì. Việc Bộ Xây dựng thống kê nhà ở sẽ dẫn đến trùng lặp, thiếu chính xác và chồng chéo giữa các cơ quan.
• Đa dạng Tình trạng Pháp lý: Việt Nam có hàng chục loại nhà với tình trạng pháp lý phức tạp (nhà tạm, không phép, sai phép, nhà có/không sổ, tranh chấp…). Thống kê nhà ở trên diện rộng là cực kỳ khó khăn.

Đề xuất thay thế

TS.Thuận đề nghị dữ liệu dân cư cần được tập trung về một đầu mối là Bộ Nông nghiệp và Môi trường (đơn vị đang quản lý dữ liệu đất đai thống nhất).

Ông kiến nghị: Bộ Xây dựng nên ưu tiên hoàn thiện quy trình cấp phép xây dựng, hướng dẫn đăng ký nhà ở trên nền tảng số gắn với dữ liệu lô – thửa thay vì đi thống kê nhà. Việc này sẽ hợp lý hơn trong giai đoạn Nhà nước đang tập trung làm sạch dữ liệu quốc gia và dữ liệu dân cư, lấy thửa đất làm gốc.

Việc yêu cầu cá nhân cung cấp thông tin sở hữu nhà ở là một bước tiến lớn, mang lại hy vọng về sự minh bạch thị trường BĐS và chống đầu cơ hiệu quả. Tuy nhiên, để quy định này thực sự đi vào đời sống từ năm 2026, cần có sự đồng bộ hóa dữ liệu quốc gia, tránh tình trạng phân tán và chồng chéo giữa các cơ quan quản lý.

 

MỸMỸ

Nguồn Lực Việt Nam cung cấp thông tin cập nhật nhanh chóng về thị trường bất động sản, thuế và các vấn đề liên quan. Tuy nhiên, mọi quyết định của độc giả dựa trên những thông tin này đều thuộc trách nhiệm cá nhân. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ hậu quả, thiệt hại hoặc rủi ro nào phát sinh từ việc áp dụng hoặc thực hiện các thông tin đã cung cấp. Độc giả nên tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc tư vấn pháp lý trước khi đưa ra bất kỳ quyết định quan trọng nào.

 

Xem thêm:

• Thị trường nhà đất Long An khởi sắc trong quý I/2024chothuênhà
• 7 Cách đầu tư bất động sản cho người ít vốn
• Minh bạch hoạt động môi giới bất động sản năm 2025
• Đất nền “soán vị” các kênh đầu tư khác
• Hạ tầng vùng ven – động lực thị trường bất động sản 2024
• Tin học Mai Lâm